Po śniadaniu w hotelu i wykwaterowaniu nieco po 7:30 podjechaliśmy autokarem do centrum Pondicherry (dawnej kolonii francuskiej – miasta, w którym nadal czuć atmosferę czasów kolonialnych). Tam pieszo dotarliśmy najpierw do ośrodka medytacyjnego z grobowcem wyżej wspomnianego bengalskiego filozofa Śri Aurobindo. Do tego miejsca przybywają ludzie z całego świata, by przy ozdobionym kwiatami grobowcu guru, znaleźć spokój ducha, oddać się jodze i medytacji. Obowiązuje tam całkowity zakaz fotografowania. Aśramę założyli w 1926 r. Śri Arubindo i „Matka”. Pracują tam członkowie liczącej 12 tys. osób społeczności duchowej. Po zwiedzeniu tej aśramy pieszo przeszliśmy do świątyni Manakula Vinayagar i następnie ją zwiedziliśmy (w jej wnętrzu był zakaz fotografowania). Ta zbudowana przed 1666 r. (wtedy zobaczyli ją przybyli tam Francuzi) świątynia jest poświęcona słoniogłowemu bogowi Ganeśi. Jej monumentalne wnętrze zdobi 40 pięknych fryzów (wyrzeźbionych w kamiennych ścianach) przedstawiających różne formy i inkarnacje boga Ganeśi. Po zwiedzeniu świątyni kontynuowaliśmy nasz spacer po Pondicherry docierając do nadbrzeżnej promenady. Widzieliśmy przy niej m.in. pomnik Mahatmy Ghandiego (postawiony w 1965 r.). Statua przedstawiająca indyjskiego bohatera narodowego mierzy 4 m i jest najwyższym pomnikiem Ghandiego w Azji. Otacza ją 8 granitowych pilarów (z 1866 r.) przywiezionych z Fortu Gingee. Dotarliśmy też do pobliskiego Placu Republiki z pomnikiem (postawionym w 1976 r.) pierwszego premiera Indii Jawaharlala Nehru. Następnie wróciliśmy do autokaru i pojechaliśmy do Chidambaram. Miejsce to słynie z jednej z największych świątyń śiwaickich. Świątynia Nataradźi należy do jednej z kast bramińskich i jest poświęcona bogu Śiwie, czczonemu tutaj jako Pan Tańca. Jest to nie tylko jedno z najświętszych miejsc kultu tego boga, ale też prawdziwa perełka architektury drawidyjskiej. Tam także obowiązywały ograniczenia w fotografowaniu, na szczęście dotyczyły tylko niektórych wewnętrznych części z modlącymi się hinduistami. Budowla powstała w czasach dynastii Ćolów (Chidambaram było stolicą ich imperium), główne elementy kompleksu datowane są na VI w. Kompleks o powierzchni 22 ha otaczają wysokie mury. 4 strzeliste gopury są ozdobione drawidyjską kamieniarką i stiukami. Główne wejście prowadzi przez najstarszą (wschodnią) gopurę. Na jej ścianach wyrzeźbiono w kamieniu 108 świętych pozycji klasycznego tamilskiego tańca. Za gopurami znajduje się stukolumnowa Radża Sabha (Sala Królewska) i olbrzymia sadzawka – Sivaganga. W południowej części znajduje się XIII-wieczna Nritta Sabha (Sala Tańca) w kształcie rydwanu, podtrzymywana przez 56 kolumn z pięknymi rzeźbiarskimi dekoracjami. Właśnie tutaj wg mitu Śiwa pokonał w tańcu boginię Kali. Od Nritta Sabha przechodzi się na wewnętrzny dziedziniec. Pawilon Kanaka Sabha, naprzeciwko, jest miejscem świątynnych rytuałów. Na północ od Kanaka Sabha, w centrum świątyni, znajduje się sanktuarium – przykryta złotym dachem Chit Sabha (Sala Mądrości), a w niej najważniejsza w całym kompleksie, wykonana z brązu rzeźba Nataradźi czyli Śiwy Kosmicznego Tancerza, który kończy jeden cykl stworzenia i zaczyna nowy. Po zwiedzeniu świątyni ruszyliśmy w dalszą drogę. Zatrzymaliśmy się przy jakiejś restauracji, gdzie mogliśmy zjeść lunch (dodatkowo płatny). W dalszej drodze mieliśmy jeszcze jeden postój toaletowy. W końcu dojechaliśmy do Thanjavur, dawnej stolicy władców imperium Ćolów. Nad okolicą góruje tam świątynia Brihadeśwara, zbudowana w XI w. (w latach 1003-1010) za panowania króla Radźaradźi (Króla Królów). Zewnętrzne mury obronne wznieśli potem Najakowie i Brytyjczycy. W 1987 r. świątynia została wpisana na listę Światowego dziedzictwa UNESCO. Jest to budynek sakralny o piramidalnym kształcie, stojący na rozległym dziedzińcu, otoczony mniejszymi kaplicami. W jego architekturze wyróżnia się monumentalna wieża, a wnętrze zdobi czterometrowy lingam, falliczny symbol boga Śiwy. Do świątyni wchodzi się przez bramę Najaków (jej wymiary to 28,9 x 17,25 m); dwie oryginalne gopury zdobią niezwykle precyzyjne rzeźby stiukowe. Na terenie tego ogromnego kompleksu w różnych jego częściach stoi kilka mniejszych świątyń. Wspomnę o niektórych z nich. Świątynia Ganeśi została zbudowana za panowania króla Marathy Sarabhoji II w XIX w. We wnętrzu znajduje się duża rzeźba boga Ganeśi. Świątynia Karuvurar upamiętnia świętego Karuvurara – mentora króla Ćolów Rajaraja I. Jedno z malowideł wewnątrz świątyni przedstawia te dwie postaci. Świątynia Subramanya została zbudowana w XVII w. przez Najaka Sevappę. Głównym bóstwem jest tu Subramanya (o sześciu twarzach) siedzący na pawiu. Jego wyobrażenie zostało wyrzeźbione w jednym kamieniu. Ściany świątyni są ozdobione miniaturowymi rzeźbami przedstawiającymi historie z Ramajany. Świątynia Amman powstała w XIV w. Głównym bóstwem jest w niej Brihanayaki (Ulagammuludaiya Nachchiyar). Naprzeciwko głównej budowli w dużej mandapie (pawilonie) stoi jeden z największych (3,65 m wysokości, 5,94 m długości, 2,59 m szerokości, 25 ton wagi) w Indiach posąg Nandi, świętego byka – wierzchowca Śiwy. Rzeźbę wykonano z litej skały w XVI w. Długa kolumnowa sala audiencji prowadzi do głównego sanktuarium z 4-metrowym lingamem przedstawiającym Śiwę, pod imponującą 61-metrową wieżą (wimaną). Po obu stronach schodów w sali audiencyjnej stoją dwie wielkie rzeźby dwarapalów (świątynnych strażników). We wnękach niższych poziomów wimany widać posągi manifestacji Śiwy. Między boskimi wyobrażeniami znajdują się tablice z pozami tańca klasycznego. W świątynnej kolumnadzie są setki ling (w hinduizmie pierwotne kosmiczne jajo, z którego powstaje cały wszechświat), a na ścianach zachwycające wapienno-gipsowe freski z czasów Ćolów. Po zwiedzeniu świątyni podjechaliśmy do hotelu „Lakshmi” w Thanjavur, który był naszym kolejnym miejscem zakwaterowania. Dotarliśmy do niego ok. 18:15, a o 19:00 mieliśmy w hotelu kolację.
Na początek dokumentacji fotograficznej zerknijmy na wejście (w środku niestety nie można było fotografować) do ośrodka medytacyjnego z grobowcem bengalskiego filozofa Śri Aurobindo
Po śniadaniu w hotelu i wykwaterowaniu nieco po 7:30 podjechaliśmy autokarem do centrum Pondicherry (dawnej kolonii francuskiej – miasta, w którym nadal czuć atmosferę czasów kolonialnych). Tam pieszo dotarliśmy najpierw do ośrodka medytacyjnego z grobowcem wyżej wspomnianego bengalskiego filozofa Śri Aurobindo. Do tego miejsca przybywają ludzie z całego świata, by przy ozdobionym kwiatami grobowcu guru, znaleźć spokój ducha, oddać się jodze i medytacji. Obowiązuje tam całkowity zakaz fotografowania. Aśramę założyli w 1926 r. Śri Arubindo i „Matka”. Pracują tam członkowie liczącej 12 tys. osób społeczności duchowej. Po zwiedzeniu tej aśramy pieszo przeszliśmy do świątyni Manakula Vinayagar i następnie ją zwiedziliśmy (w jej wnętrzu był zakaz fotografowania). Ta zbudowana przed 1666 r. (wtedy zobaczyli ją przybyli tam Francuzi) świątynia jest poświęcona słoniogłowemu bogowi Ganeśi. Jej monumentalne wnętrze zdobi 40 pięknych fryzów (wyrzeźbionych w kamiennych ścianach) przedstawiających różne formy i inkarnacje boga Ganeśi. Po zwiedzeniu świątyni kontynuowaliśmy nasz spacer po Pondicherry docierając do nadbrzeżnej promenady. Widzieliśmy przy niej m.in. pomnik Mahatmy Ghandiego (postawiony w 1965 r.). Statua przedstawiająca indyjskiego bohatera narodowego mierzy 4 m i jest najwyższym pomnikiem Ghandiego w Azji. Otacza ją 8 granitowych pilarów (z 1866 r.) przywiezionych z Fortu Gingee. Dotarliśmy też do pobliskiego Placu Republiki z pomnikiem (postawionym w 1976 r.) pierwszego premiera Indii Jawaharlala Nehru. Następnie wróciliśmy do autokaru i pojechaliśmy do Chidambaram. Miejsce to słynie z jednej z największych świątyń śiwaickich. Świątynia Nataradźi należy do jednej z kast bramińskich i jest poświęcona bogu Śiwie, czczonemu tutaj jako Pan Tańca. Jest to nie tylko jedno z najświętszych miejsc kultu tego boga, ale też prawdziwa perełka architektury drawidyjskiej. Tam także obowiązywały ograniczenia w fotografowaniu, na szczęście dotyczyły tylko niektórych wewnętrznych części z modlącymi się hinduistami. Budowla powstała w czasach dynastii Ćolów (Chidambaram było stolicą ich imperium), główne elementy kompleksu datowane są na VI w. Kompleks o powierzchni 22 ha otaczają wysokie mury. 4 strzeliste gopury są ozdobione drawidyjską kamieniarką i stiukami. Główne wejście prowadzi przez najstarszą (wschodnią) gopurę. Na jej ścianach wyrzeźbiono w kamieniu 108 świętych pozycji klasycznego tamilskiego tańca. Za gopurami znajduje się stukolumnowa Radża Sabha (Sala Królewska) i olbrzymia sadzawka – Sivaganga. W południowej części znajduje się XIII-wieczna Nritta Sabha (Sala Tańca) w kształcie rydwanu, podtrzymywana przez 56 kolumn z pięknymi rzeźbiarskimi dekoracjami. Właśnie tutaj wg mitu Śiwa pokonał w tańcu boginię Kali. Od Nritta Sabha przechodzi się na wewnętrzny dziedziniec. Pawilon Kanaka Sabha, naprzeciwko, jest miejscem świątynnych rytuałów. Na północ od Kanaka Sabha, w centrum świątyni, znajduje się sanktuarium – przykryta złotym dachem Chit Sabha (Sala Mądrości), a w niej najważniejsza w całym kompleksie, wykonana z brązu rzeźba Nataradźi czyli Śiwy Kosmicznego Tancerza, który kończy jeden cykl stworzenia i zaczyna nowy. Po zwiedzeniu świątyni ruszyliśmy w dalszą drogę. Zatrzymaliśmy się przy jakiejś restauracji, gdzie mogliśmy zjeść lunch (dodatkowo płatny). W dalszej drodze mieliśmy jeszcze jeden postój toaletowy. W końcu dojechaliśmy do Thanjavur, dawnej stolicy władców imperium Ćolów. Nad okolicą góruje tam świątynia Brihadeśwara, zbudowana w XI w. (w latach 1003-1010) za panowania króla Radźaradźi (Króla Królów). Zewnętrzne mury obronne wznieśli potem Najakowie i Brytyjczycy. W 1987 r. świątynia została wpisana na listę Światowego dziedzictwa UNESCO. Jest to budynek sakralny o piramidalnym kształcie, stojący na rozległym dziedzińcu, otoczony mniejszymi kaplicami. W jego architekturze wyróżnia się monumentalna wieża, a wnętrze zdobi czterometrowy lingam, falliczny symbol boga Śiwy. Do świątyni wchodzi się przez bramę Najaków (jej wymiary to 28,9 x 17,25 m); dwie oryginalne gopury zdobią niezwykle precyzyjne rzeźby stiukowe. Na terenie tego ogromnego kompleksu w różnych jego częściach stoi kilka mniejszych świątyń. Wspomnę o niektórych z nich. Świątynia Ganeśi została zbudowana za panowania króla Marathy Sarabhoji II w XIX w. We wnętrzu znajduje się duża rzeźba boga Ganeśi. Świątynia Karuvurar upamiętnia świętego Karuvurara – mentora króla Ćolów Rajaraja I. Jedno z malowideł wewnątrz świątyni przedstawia te dwie postaci. Świątynia Subramanya została zbudowana w XVII w. przez Najaka Sevappę. Głównym bóstwem jest tu Subramanya (o sześciu twarzach) siedzący na pawiu. Jego wyobrażenie zostało wyrzeźbione w jednym kamieniu. Ściany świątyni są ozdobione miniaturowymi rzeźbami przedstawiającymi historie z Ramajany. Świątynia Amman powstała w XIV w. Głównym bóstwem jest w niej Brihanayaki (Ulagammuludaiya Nachchiyar). Naprzeciwko głównej budowli w dużej mandapie (pawilonie) stoi jeden z największych (3,65 m wysokości, 5,94 m długości, 2,59 m szerokości, 25 ton wagi) w Indiach posąg Nandi, świętego byka – wierzchowca Śiwy. Rzeźbę wykonano z litej skały w XVI w. Długa kolumnowa sala audiencji prowadzi do głównego sanktuarium z 4-metrowym lingamem przedstawiającym Śiwę, pod imponującą 61-metrową wieżą (wimaną). Po obu stronach schodów w sali audiencyjnej stoją dwie wielkie rzeźby dwarapalów (świątynnych strażników). We wnękach niższych poziomów wimany widać posągi manifestacji Śiwy. Między boskimi wyobrażeniami znajdują się tablice z pozami tańca klasycznego. W świątynnej kolumnadzie są setki ling (w hinduizmie pierwotne kosmiczne jajo, z którego powstaje cały wszechświat), a na ścianach zachwycające wapienno-gipsowe freski z czasów Ćolów. Po zwiedzeniu świątyni podjechaliśmy do hotelu „Lakshmi” w Thanjavur, który był naszym kolejnym miejscem zakwaterowania. Dotarliśmy do niego ok. 18:15, a o 19:00 mieliśmy w hotelu kolację.
Na początek dokumentacji fotograficznej zerknijmy na wejście (w środku niestety nie można było fotografować) do ośrodka medytacyjnego z grobowcem bengalskiego filozofa Śri Aurobindo
Przechodzimy teraz do świątyni Manakula Vinayagar (tutaj też niestety można było fotografować jedynie z zewnątrz, a wnętrza były bardzo piękne
Teraz trochę jeszcze pospacerujemy po Pondicherry
pomnik Ghandiego
i pomnik Nehru
Przenosimy się do Chidambaram, gdzie zwiedzamy świątynię Nataradźi