--------------------

____________________

 

 

 



Moje podróże po Podlasiu (5)

4 wpisów / 0 nowych
Ostatni wpis
achernar51swiat
Obrazek użytkownika achernar51swiat
Offline
Ostatnio: 2 dni 14 godzin temu
Rejestracja: 01 cze 2020
Moje podróże po Podlasiu (5)

Tę wycieczkę odbyliśmy również kilka lat temu. Pewnego lipcowego ranka, po raz kolejny wyjechaliśmy z Warszawy na Podlasie. Minęliśmy Wyszków, potem Brok, Ciechanowiec i Brańsk, a po niespełna 2,5 godzinach podróży dotarliśmy do Bielska Podlaskiego.

 

-----

 

Bielsk Podlaski

 

 

Pierwsza wzmianka o Bielsku pochodzi z tzw. latopisu halicko-wołyńskiego z roku 1253, choć sam gród został prawdopodobnie założony przez książąt kijowskich ok. 100 lat wcześniej. W wieku XIII w jego okolicach miały miejsce walki z Jaćwingami i Liwinami, zaś w 1320 roku wraz z całym Podlasiem przeszedł on pod panowanie Wielkiego Księstwa Litewskiego. W 1379 roku miał miejsce najazd krzyżacki, a w 1390 roku Bielsk został przekazany przez króla Władysława II Jagiełłłę (1352/1362-1434) księciu mazowieckiemu Januszowi I Starszemu (~1346-1429), który kilka lat wcześniej, wykorzystując zamieszki na Litwie, zajął gród. W XV wieku do Bielska napłynęli liczni osadnicy polscy i niemieccy. Z końca tego stulecia pochodzą też pierwsze wzmianki o mieszkających tam Żydach. Bielsk kilkakrotnie odwiedzajli królowie - Władysław II Jagiełło, Kazimierz IV Jagiellończyk (1427-1492) i Aleksander Jagiellończyk (1461-1506) - przy okazji swoich podróży na Litwę. Ostatni z wymienionych wyżej władców, lokował Bielsk na prawie magdeburskim w 1495 roku. Za panowania Zygmunta I Starego (1467-1548) Bielsk został stolicą nowo utworzonego województwa podlaskiego. W XVI wieku ziemia bielska została kupiona od rodu Gasztołdów przez królową Bonę Sforzę d'Aragona (1494-1557). Miasto rozwijało się, powstawały cechy rzemieślnicze, a społeczność żydowska zbudowała synagogę. W roku 1564 na bielskim zamku przebywał król Zygmunt II August (1520-1572), prowadzący wraz z prymasem Jakubem Uchańskim (1502-1581) obrady na temat planowanej unii realnej z Wielkim Księstwem Litewskim. W tym samym roku drewniany zamek strawił pożar. W roku 1569 zawarta została unia polsko-litewska w Lublinie, a Bielsk wraz z całym Podlasiem został włączony do Korony. W roku 1591 wielki pożar zniszczył dużą część miasta. Kolejne, znaczne zniszczenia przyniosły lata "potopu szwedzkiego", zaś w roku 1784 miał miejsce kolejny pożar, po którym w ramach odbudowy powstały w mieście nowe świątynie i ratusz, ufundowane przez Izabellę Elżbietę Branicką (1730-1808), siostrę króla Stanisława Augusta Poniatowskiego (1732-1798) i żonę hetmana Jana Klemensa Branickiego (1689-1771).

Po rozbiorach Rzeczypospolitej Bielsk Podlaski przeszedł pod panowanie pruskie, które trwało do 1807 roku, kiedy to na mocy pokoju w Tylży miasto zajęli Rosjanie. Duża część bielszczan brała czynny udział w obu wielkich powstaniach: listopadowym i styczniowym. W XIX wieku miasto dwukrotnie dotknęła epidemia cholery (w latach 1831 i 1855). W 1866 roku władze carskie zlikwidowały kościół greckokatolicki i nakazały unitom przejście na prawosławie. Podczas I wojny światowej, w 1915 roku Bielsk zajęły wojska niemieckie. W czasie wojny polsko-sowieckiej w 1920 roku, miasto przez prawie miesiąc było okupowane przez bolszewików. Kilka dni po ich sierpniowej klęsce pod Warszawą, zostało odbite przez wojska polskie. W latach międzywojennych w Bielsku rozwijała się spółdzielczość i infrastruktura miejska, powstawały też placówki oświatowe. Po wybuchu II wojny światowej Bielsk zajęły oddziały Wehrmachtu, które 23 września przekazały miasto sojuszniczym wojskom sowieckim. W czasie okupacji sowieckiej doszło - jak w wielu innych miejscach - do wywózek ludności polskiej na Syberię i do Azji Środkowej. 22 czerwca 1941 roku, po ataku Hitlera na ZSRR, do miasta wkroczyli Niemcy. W czasie okupacji założyli oni getto dla Żydów i zamordowali w pobliskim Lesie Pilickim ok. 800 Polaków. W roku następnym getto zostało zlikwidowane - część Żydów rozstrzelano, część wywieziono do obozu zagłady w Treblince. W lipcu 1944 roku do Bielska wkroczyły oddziały Armii Czerwonej.

Bielski Podlaski, liczący dziś ok. 27.000 mieszkańców, jest sporym ośrodkiem przemysłu budowlanego, metalowego, włókienniczego i spożywczego. Struktura etniczna miasta - prawie 21 % mieszkańców stanowią Białorusini, zamieszkuje tu też spora mniejszość ukraińska - sprawia, że jest ono ważnym centrum kulturalno-oświatowym dla tych społeczności. Działa tu, między innymi, liceum z białoruskim językiem nauczania, oraz jedyne w Polsce Policealne Studium Ikonograficzne, którego absolwenci zajmują się również pisaniem ikon. Począwszy od lat 90. XX wieku, w mieście odbywają się również festiwale białoruskiej pieśni autorskiej "Jesień Bardów", Piosenki Religijnej "Śpiewajmy Panu", Kultury Ukraińskiej "Podlaska Jesień". W Bielsku Podlaskim działa także Związek Ukraińców Podlasia i wychodzi prasa w języku ukraińskim ("Над Бугом і Нарвою"). Począwszy od 1984 roku, w ratuszu działa także Muzeum Regionalne. Bielsk Podlaski może pochwalić się wieloma zabytkami, które z pewnością zainteresują turystę. Są tu 3 zabytkowe kościoły, 4 cerkwie, późnobarokowy ratusz, XIX-wieczny cmentarz żydowski, średniowieczne grodzisko. Ponieważ była to nasza pierwsza i dość krótka wizyta, swoją uwagę poświęciliśmy głównie cerkwiom, zostawiając inne zabytki na kolejną podróż na Podlasie.

-----

Prawosławna cerkiew p.w. św. Michała Archanioła - wzniesiona przed 1789 rokiem w konstrukcji zrębowej, szalowana. Ma nawę na planie ośmioboku i kruchtę z dzwonnicą na planie kwadratu. Początkowo była to świątynia unicka.

 Kapliczka koło prawosławnej cerkwi p.w. św. Michała Archanioła.

Prawosławna cerkiew p.w. Narodzenia NMP. Wzniesiona pod koniec XVI wieku, jest najstarszą świątynią drewnianą w mieście. Cerkiew pełni funkcję drugiej katedry biskupiej diecezji warszawsko-bielskiej Polskiego Autokefalicznego Kościoła Prawosławnego. Powstanie świątyni pod tym wezwaniem można odnosić do początku istnienia grodu bielskiego w XI wieku. W czasie najazdu tatarskiego w 1240 roku, stojąca w obrębie grodu cerkiew została prawdopodobnie zniszczona. Następna wzmianka o cerkwi pochodzi z II połowy XV wieku. Wówczas to księżna Wassa - Wasylisa Holszańska (?-1484), zwana Biełuchą, najstarsza córka księcia Andrzeja Holszańskiego (?~1420) i Aleksandry Druckiej ~1380-1426), ufundowała cerkiew zamkową. Ciało fundatorki zostało pogrzebane pod prezbiterium cerkwi. Decyzja króla Aleksandra Jagiellończyka o przeniesieniu świątyni z Góry Zamkowej na Stare Miasto została zrealizowana dopiero w 1562 roku. Wraz z cerkwią zostało uroczyście przeniesione i ciało fundatorki, księżnej Wassy.

Prawosławna cerkiew p.w. Zmartwychwstania Pańskiego na Hołowiesku z ok. 1716 roku oraz nowa plebania i centrum parafialne.

W Bielsku Podlaskim reprezentowane są też inne wyznania - na zdjęciu widoczny jest kościół baptystów.

Niektóre zakątki miasta mają dość sielski charakter.

Prawosławna cerkiew p.w. Zaśnięcia NMP. Wybudowana została w latach 90. XX wieku. Posiada jedną dużą kopułę i dwie mniejsze, a ponadto trzy mniejsze kopułki w bocznych kaplicach. Świątynia wybudowana jest na planie krzyża greckiego. Wewnątrz świątyni mieści się wspołczesny ikonostas. Inicjatorem budowy cerkwi był ks. prot. Jan Barszczewski. W pobliżu mieści się widoczny na ostatnim zdjęciu budynek plebanii.

Na dawnym cmentarzu żydowskim.

-----

 

Ryboły

 

Z Bielska ruszyliśmy dalej na północny-wschód, kierując się na Puchły i Trześciankę. Po drodze, zatrzymaliśmy się we wsi Ryboły, aby obejrzeć ładne cerkiewki. Wioska wzmiankowana jest w dokumentach pisanych z pierwszej połowy XV wieku. Jej nazwa pochodzi od wykonywanego przez mieszkańców zajęcia, czyli połowu ryb w pobliskiej Narwi. W 1556 roku zmieniono lokalizację wsi na istniejącą współcześnie, jednocześnie zmieniając nazwę na Antoniewo. W tym samym czasie zmieniono nazwę pobliskiej wsi Kaniuki na Rybołowy. Jednak mieszkańcy nie przyjęli do wiadomości tych zmian i nazwy pozostały takie, jak wcześniej. W Rybołach obejrzeliśmy dwie ładne cerkiewki i cmentarz.

 -----

Prawosławna cerkiew cmentarna p.w. św. Jerzego. Została wzniesiona w latach 1873-1874. Jej projekt opracował inż. Łoziński, zaś budowę nadzorował Gordiej Aleksiejew. Już w 1893 roku cerkiew była remontowana, zaś w 1909 roku odmalowana. W roku 1929 przeprowadzono wymianę dachu. Generalnego remontu cerkiew wymagała po II wojnie światowej, podczas której poważnie ucierpiała w czasie walk niemiecko-sowieckich w końcu czerwca 1941 roku. Renowacja cerkwi miała miejsce w latach 60. XX wieku i ponownie w latach 90. XX wieku. Świątynia założona jest na planie krzyża z nieco dłuższymi ramionami wschodnim i zachodnim. Ramiona krzyża nakryte są dwoma dachami dwuspadowymi o krzyżujących się kalenicach. Na skrzyżowaniu ramion krzyża osadzono ośmioboczny bęben, zwieńczony cebulastą kopułą. Smukłe otwory okienne zamknięte półkoliście nadają bryle cerkwi dynamiki.

Cerkiew parafialna p.w. św. św. Kosmy i Damiana i krzyż na terenie przycerkiewnym. Świątynia należy do dekanatu bielskiego diecezji warszawsko-bielskiej Polskiego Autokefalicznego Kościoła Prawosławnego. Prawdopodobnie, najstarsza świątynia prawosławna w Rybołach istniała jeszcze w średniowieczu. W roku 1556 otrzymała królewskie nadanie i początkowo nosiła jedynie wezwanie Złożenia Szat Matki Bożej, z czasem przyjmując dodatkowo drugie wezwanie św. św. Kosmy i Damiana. Od XVII wieku cerkiew była ośrodkiem kultu ikony Matki Bożej (nazwanej następnie Rybołowską). Najstarsze opisy tej świątyni pochodzą z XVIII wieku, gdy była to już cerkiew unicka. Z uwagi na zły stan techniczny budowlę tę rozebrano w latach 1791-1793. Drugą cerkiew w Rybołach wzniesiono na potrzeby miejscowej parafii unickiej z inicjatywy jej proboszcza ks. Józefa Krassowskiego w latach 1792-1795. Świątynia była budowlą drewnianą, jednokopułową, z ośmioma oknami, wzniesioną na podmurówce ceglanej i krytą dachówką. W ówczesnej architekturze unickich cerkwi na Podlasiu bardzo silne były tendencje latynizacyjne. Uwidaczniały się one także w przypadku cerkwi rybołowskiej. Nie było w niej ikonostasu i carskich wrót. W 1822 roku proboszczem miejscowej parafii został Lew Markiewicz (1787-1858). Duchowny ten początkowo był zwolennikiem latynizacji Kościoła unickiego i umacniał w parafii unicką tożsamość. Na początku lat 30. XIX wieku zmienił jednak swoje stanowisko i stał się propagatorem usuwania z liturgii elementów pochodzenia łacińskiego. W 1839 roku zaakceptował on postanowienia synodu połockiego i razem z całą parafią przeszedł do Rosyjskiej Cerkwi Prawosławnej. Na początku lat 70. XIX wieku rada parafialna oraz proboszcz ks. Głowacki postanowili rozebrać XVIII-wieczną cerkiew i na jej miejscu wznieść świątynię murowaną. Plan cerkwi opracował Borysław Rudkowski, opierając się na dokumentacji identycznej cerkwi w Nowoberezowie. Robotami budowlanymi kierował Gordiej Aleksiejew, a nadzór techniczny sprawował inż. Łoziński. Prace nad wznoszeniem świątyni trwały od 1873 do 1877 roku, zaś drewno z rozebranej starej cerkwi wykorzystano do budowy cerkwi cmentarnej p.w. św. Jerzego. Nową świątynię konsekrował 22 maja 1879 roku archimandryta Innocenty, przełożony monasteru w Supraślu.W 1890 roku przeprowadzono remont całego obiektu, a w jego trakcie i w latach następnych miejscowi wierni fundowali i przekazywali różne elementy wyposażenia: lampadę, ikony procesyjne, chorągwie, płaszczanicę (płótno z namalowanym przedstawieniem umarłego Chrystusa), szaty liturgiczne, dwa panikadiła (żyrandole). Parafianie przekazywali również dary pieniężne. Ponadto w 1888 roku do cerkwi przekazano lampadę, co miało upamiętnić ocalenie rodziny carskiej z katastrofy kolejowej w Borkach. W roku 1897 ikonę Matki Bożej ozdobiono srebrną koszulką i wstawiono ją do kiotu (ozdobnej przeszklonej płytkiej szafki). Dalsze elementy wyposażenia trafiły do świątyni po 1910 roku. Wstawiono do niej wówczas wizerunki św. Pantelejmona i św. Mikołaja oraz kolejne panikadiło. Ludowy malarz Eliasz Andrejuk napisał dla cerkwi ikonę św. św. Piotra i Pawła. Niestety, większość tych przedmiotów, wywieziona z cerkwi w 1915 w związku z tzw. bieżeństwem, zaginęła. Po powrocie prawosławnej ludności na Podlasie świątynię otwarto ponownie. Parafianie nie byli w stanie uzupełnić wszystkich braków w wyposażeniu cerkwi, w 1924 roku przeprowadzili natomiast kapitalny remont budowli. Uzupełnianie wyposażenia cerkiewnego miało miejsce na przełomie lat 20. i 30. XX wieku. W czasie II wojny światowej cerkiew nie poniosła większych strat. Pozostawała czynna, parafianie mogli również przeprowadzać konieczne bieżące remonty. W 1950 roku parafianie ufundowali dla świątyni nowy dzwon. Nadal używane są również cztery mniejsze, XIX-wieczne dzwony. Wyposażenie świątyni było wzbogacane również w kolejnych dziesięcioleciach. W 1991 roku pozłocono ikonostas, zaś w 1997 roku przemalowano całą budowlę. W 1979 roku ikona Matki Bożej została poddana zabiegom konserwatorskim, zaś w 1999 roku zabiegom takim poddano także ikonę św. św. Kosmy i Damiana.

-----

 

Puchły

Cerkiew w Puchłach to jeden z najpiękniejszych obiektów sakralnych w dolinie Narwi. Jest to zarazem znane miejsce prawosławnego kultu maryjnego, do którego pielgrzymują liczni pątnicy.

Z powstaniem świątyni w tym miejscu związane są dwie legendy o objawieniu się ikony Opieki Matki Bożej. Pierwsza z nich mówi, że w miejscu, w którym wznosi się obecnie cerkiew, rosła niegdyś lipa, pod którą mieszkał w szałasie starszy człowiek, cierpiący na obrzęk nóg. Gdy pewnego dnia modlił się żarliwie, na czubku lipy objawiła mu się wspomniana wyżei ikona. Wkrótce potem wyzdrowiał. Od tego czasu, miejsce to zaczęto nazywać "Puchły" (od słowa "opuchli" oznaczającego obrzęknięte kończyny). Druga z legend powiada, że ikona Opieki Matki Bożej objawiła się wszystkim mieszkańcom wsi, proszącym o ochronę przed złym dziedzicem.

Niezależnie od tego, jak było naprawde, faktem jest, że w 1756 roku na miejscu objawień zbudowano cerkiewkę, w której umieszczono ową cenną ikonę. W 1771 roku świątynię wraz z ikoną strawił pożar. Obecną ikonę napisano w 1781 roku, a w roku 1798 wzniesiono nową cerkiew, która - choć wielokrotnie przebudowywana - dotrwała do pierwszych lat ubiegłego wieku. Obecna, już trzecia świątynia w tym miejscu, została zbudowana w latach 1913-1918. Wokół cerkwi można obejrzeć kamienne krzyże, pochodzące z końca XIX wieku. Ciekawostką jest to, że - jak podaje tablica informacyjna przy cerkwi - owa lipa, pod którą miały mieć miejsca objawienia rośnie do dziś, a z jej odrostów wyrosły potężne drzewa.

-----

Prawosławna cerkiew p.w. Opieki Matki Bożej, należąca do dekanatu Narew diecezji warszawsko-bielskiej. Pierwsza wzmianka o cerkwi prawosławnej we wsi Puchły pochodzi z 1578 roku. W 1754 roku huragan naruszył starą cerkiew. Ówczesny właściciel wsi, pułkownik Józef Wilczewski (~1700-1779), ufundował w 1756 roku nową cerkiewkę. Spłonęła ona w 1771 roku, a wraz z nią prawdopodobnie również ikona. Kolejną świątynię postawiono w 1798 roku - była to niewielka kaplica przeniesiona z nadnarwiańskiego uroczyska Cerkwisko pod Rybołami. Przebudowywana w 1852 i w 1864 roku, została konsekrowana 3 listopada 1870 roku. W 1873 roku zbudowano murowany parkan dookoła cerkwi. W latach 1913-1918 wzniesiono obecną cerkiew. Świątynia zdewastowana została podczas II wojny światowej - rozbito 3 kopuły, uszkodzono dach, częściowo ściany oraz liczne ikony. W latach 1961-1962 wewnątrz cerkwi napisane zostały nowe ikony przez Włodzimierza Wasilewicza (1909-1967), zaś w następnych latach przeprowadzono zewnętrzny remont cerkwi. Na posesji parafialnej wzniesiono budynek gospodarczy oraz odnowiono plebanię i dom psalmisty.

Plebania parafii prawosławnej p.w. Opieki Matki Bożej i zabudowania wsi Puchły.

-----

 

Milejczyce

 

Milejczyce przedstawiałem już w moich wcześniejszych relacjach z Podlasia. W czasie tej podróży zatrzymaliśmy się na chwilę na sporym cmentarzu żołnierzy sowieckich, znajdującym się po lewej stronie drogi w kierunku Hajnówki, tuż za miejscowością. Cmentarz został urządzony w 1949 roku na miejscu, gdzie 20 lipca 1944 roku rozegrało się starcie pomiędzy Armią Czerwoną i Wehrmachtem. Pochowano na nim 1.614 żołnierzy, z których zidentyfikowanych zostało 145. Na cmentarzu spoczywają żołnierze, polegli w latach 1941-1944 w walkach w rejonie Czeremchy, Drohiczyna, Siemiatycz, Milejczyc i Mielnika. Nekropolia zajmuje obszar 0,17 ha, na którym wytyczono 58 zbiorowych grobów ułożonych w rzędach. W centralnej części cmentarza znajduje się pomnik w formie betonowego podwyższenia z rzeźbą dwóch dłoni wydostających się spod ziemi. Poniżej umieszczono napis "Bohaterskim żołnierzom Armii Radzieckiej poległym w walce z hitleryzmem w latach 1941-1944. Cześć ich pamięci". Na prawo od rzeźby znajduje się metalowy krzyż prawosławny. Na zbiorowych grobach znajdują się granitowe tablice, na których wskazano nazwiska zidentyfikowanych żołnierzy oraz podano liczbę osób niezidentyfikowanych. We wrześniu 2015 roku nieznani sprawcy uszkodzili 57 nagrobnych tablic. Po ich odrestaurowaniu, cmentarz został poświęcony 23 lutego 2017 roku przez Prawosławnego Ordynariusza Wojska Polskiego, biskupa siemiatyckiego Jerzego - Mariusza Pańkowskiego.

-----

 

Dubicze Cerkiewne

 

Tę miejscowość odwiedzaliśmy kilkakrotnie podczas podlaskich podróży i przedstawiłem ją bliżej w poprzednich relacjach z tego regionu, zamieszczonych na naszym forum. Podczas tej podróży zatrzymaliśmy się na chwilę przy znanej nam cerkwi p.w. Opieki Przenajświętszej Marii Panny, w nadziei, że świątynia będzie otwarta. Niestety, jak i poprzednio, obejrzeliśmy ją tylko z zewnątrz.

-----

 

Królowy Most

 

Królowy Most, wieś leżąca około 25 km na wschód od Białegostoku, nazwę swą zawdzięcza legendzie związanej z pobytem w niej Zygmunta II Augusta (1520-1572). Według niej, wracając ongiś z Litwy do Knyszyna, monarcha zatrzymał się na nocleg właśnie w tej osadzie. Na prośbę królewską, miejscowy kowal - mistrz Jan - ukuł dla jego rumaka piękne podkowy. Król hojnie wynagrodził mistrza, a jego syna, również Jana, chciał ponoć wziąć do siebie na służbę, jednakże ojciec nie chciał się z nim rozstać i grzecznie odmówił królowi. Ów odniósł się do tego ze zrozumieniem, a dowiedziawszy się, że syn kowala ma ukochaną dziewczynę, mieszkającą za przepływającą przez osadę rzeką Płoską, kazał wybudować mu most, który wykonano w ciągu jednej nocy.

Tyle legenda. Wiadomo natomiast, że wieś jest stara, lecz jej historia zaczyna się ponad 100 lat po czasach Zymunta II Augusta. Wcześniej znana była jako Annopol lub Janopol, a założona została ok. 1674 roku. Nazwę Janopol inna legenda wiąże z osobą Jana III Sobieskiego (1629-1696). W okolicy Królowego Mostu miały miejsce potyczki w latach 1807, 1831 i 1863.

 

Podczas naszego pobytu obejrzeliśmy, niestety tylko z zewnątrz, parafialną cerkiew prawosławną p.w. św. Anny, pochodzącą z początku XX wieku.

 

Warto nadmienić, że miłośnikom kina miejscowość może być znana z tego, że kręcono w niej sceny do filmów Jacka Bromskiego "U Pana Boga za piecem", "U Pana Boga w ogródku" i "U Pana Boga za miedzą".

-----

Prawosławna cerkiew p.w. św. Anny. W roku 1857 właściciel majątku Królowy Most, Jakub Sakowicz, wybudował we wsi murowaną kaplicę rzymskokatolicką. W 1864 władze carskie zamknęły ją, a w roku 1870 przekazały w użytkowanie wiernym prawosławnym. 21 listopada 1870 roku kaplica została wyświęcona p.w. św. Aleksandra Newskiego. Część uposażenia cerkwi i dzwony były wypożyczone z Gródka. Cerkiew należała do parafii w Gródku, a od 1888 roku zarządzana była przez archimandrytę monasteru supraskiego. W latach 1888-1889 wykonano remont świątyni. W 1893 roku Eugenia Hasbach, właścicielka sąsiedniego majątku, przekazała na potrzeby cerkwi w Królowym Moście ok. 35 ha ziemi. Powołanie parafii jest datowane na rok 1900 i było związane z utworzeniem prawosławnej diecezji grodzieńskiej. W 1904 roku rozpoczęto budowę plebanii, domu psalmisty i szkoły parafialnej, a w 1913 - nowej cerkwi parafialnej p.w. św. Anny. Do czasu ewakuacji proboszcza ks. Owczarewicza i części prawosławnych parafian (tzw. bieżeństwo), tj. do 1915 roku, wzniesiono ściany świątyni i przykryto ją tymczasowym dachem. Po I wojnie światowej parafia prawosławna w Królowym Moście została zlikwidowana, a ludność dołączono do cerkwi w Gródku. W roku 1919 miejscowy dziedzic, rotmistrz Józef Młodecki, przejął zabudowania parafialne i nieukończoną cerkiew na cele mieszkalne i gospodarcze, zaś kaplicę p.w. św. Aleksandra Newskiego zwrócono katolikom. Dopiero w 1928 roku zwrócono nową cerkiew prawosławnym i zezwolono ks. Piotrowi Martyniukowi na odprawianie nabożeństw, władze jednak nie wyraziły zgody na utworzenie etatowej parafii. Przystąpiono do naprawy zniszczeń wojennych i prac wykończeniowych w budowanej cerkwi. Odzyskano część wyposażenia, które było przechowywane w Gródku i Supraślu. W 1928 roku sprowadzono ikonostas z likwidowanej cerkwi w Grodnie. W roku 1936 Królowy Most stał się oficjalnie filią prawosławnej parafii w Gródku. Wiosną 1935 roku Włodzimierz Wasilewicz (1909-1967), malarz z Supraśla, rozpoczął rozpisywanie fresków w budynku cerkwi. Prace ukończono przed 1939 rokiem. W 1940 roku reaktywowano samodzielną parafię w Królowym Moście. Świątynię konsekrował 26 maja 1942 roku biskup Benedykt - Wasilij Bobkowski (1876-1951).

-----

 

Gródek

 

Gródek to duża wieś, położona nad Supraślą przy drodze z Białegostoku do przejścia granicznego z Białorusią w Bobrownikach.

Choć prawdopodobnie już w XI i XII wieku istniał tu gród obronny, to dzieje miejscowości związane są z rodem Chodkiewiczów. To właśnie jednemu z nich, król Kazimierz IV Jagiellończyk (1427-1492) nadał te ziemie w uznaniu zasług w wojnie z Krzyżakami. Chodkiewiczowie wznieśli w Gródku zamek, a także ufundowali cerkiew p.w. św. Jana Teologa oraz klasztor, przeniesiony następnie do Supraśla. W połowie XVI wieku Gródek otrzymał prawa miejskie, które zachował do 1897 roku. W XVII i XVIII wieku zmieniał właścicieli, przechodząc kolejno w ręce Paców, Sapiehów i Radziwiłłów. Po zawarciu w 1596 roku w Brześciu, religijnej unii między Kościołem rzymskokatolickim i Cerkwią prawosławną, w Gródku powstała parafia unicka p.w. Zaśnięcia Panny Maryi, która istniała tu prawdopodobnie przez ponad dwa stulecia. Tym samym, przez te długie lata na tych ziemiach nie było prawosławia. Zmianę sytuacji przyniosło włączenie tych ziem do Rosji na mocy traktatu z Tylży z 1807 roku. W Gródku zamieszkiwała też liczna społeczność starozakonnych, o czym świadczyć może fakt istnienia w miejscowości aż 7 synagog (Starożytna, Habanim, Ohel Jaakow, Łuńska, Piaskowa, chasydów z Kobrynia i chasydów ze Słonimia). Niestety, ani miejscowi Żydzi, ani ich świątynie nie przetrwały zawieruchy II wojny światowej. Jedynym zachowanym w Gródku zabytkiem żydowskim są resztki XIX-wiecznego cmentarza, na którym zachowały się jednakże jedynie pojedyncze mogiły. Zresztą, nie zachowało się także zbyt wiele innych zabytków (poza kilkoma domami i drewnianą cmentarną cerkwią z połowy XIX wieku). Zarówno katolicki parafialny kościół p.w. Najświętszego Serca Pana Jezusa, jak i prawosławna parafialna cerkiew p.w. Narodzenia NMP, stojąca na miejscu dawnej świątyni ufundowanej przez Chodkiewiczów, mają już rodowód powojenny - kościół pochodzi z 1945 roku, zaś cerkiew została zbudowana w latach 1946-1970.

-----

Prawosławna cerkiew p.w. Narodzenia NMP. Zbudowana została w latach 1946-1970 w miejscu, gdzie prawdopodobnie wzniesiono pierwszą w Gródku cerkiew, ufundowaną przez Chodkiewiczów już w XV wieku. Do 1943 roku w miejscu obecnej cerkwi stała świątynia drewniana, wybudowana w roku 1858. Niestety uległa spaleniu. W 2006 roku kopuły świątyni zostały pozłocone.

-----

 

Dziękuję za uwagę.

Piea
Obrazek użytkownika Piea
Offline
Ostatnio: 1 dzień 14 godzin temu
Rejestracja: 19 wrz 2017

hej , witaj Achernar, 

nie bardzo wiem co oznacza u Ciebie "kilka lat temu", bo nie podajesz  konkretnej daty? , a zastanowiło mnie to, że po Twoim zdjęciu cerkiewki w Bielsku Podl. ( pw. narodzenia NMP) nie wiem czy byłam tam po Tobie czy przed Tobą, bo płot okalający tą Cerkiew na Twoim zdjeciu jest taki kolorowy i wcale nie wygląda na wymagający remontu: 

a widać, że zmienili nie tylko płot, ale i metalowe przęsła ; na moim zdjęciu płot  jest już  taki w odsłonie "kamiennej" i zupełnie przemalowany na inną modłę  Biggrin

(moja fotka jest zrobiona dokładnie 5 lat temu!- też w październiku, ale w  2015! - przy pięknej słonecznej pogodzie! ) 

Piea

achernar51swiat
Obrazek użytkownika achernar51swiat
Offline
Ostatnio: 2 dni 14 godzin temu
Rejestracja: 01 cze 2020

Piea, to było kilka lat temu - 8, 9 a może nawet i 10 lat. W każdym razie zamieszczę jeszcze jedną taką archiwalną galerię z Podlasia, a po powrocie z Białowieży wstawię jeszcze jedną - już super aktualną relację z wielu tych miejsc, które odwiedzaliśmy w tym tygodniu - będzie tam i Białowieża, i Hajnówka, i Garbarka, i Bielsk Podlaski, a także wiele innych miejsc. Pozdrawiam. Biggrin

Piea
Obrazek użytkownika Piea
Offline
Ostatnio: 1 dzień 14 godzin temu
Rejestracja: 19 wrz 2017

dzięki za odp! 

to czekamy w takim razie na aktualne doniesienia z Podlasia... ; mam nadzieję, że płot tej cerkiewki nie objawi się w kolejnej, trzeciej odsłonie?   Biggrin

Piea

Wyszukaj w trip4cheap